Gudaosteko Euskal poesiaren antologiak. Poetikak eta irakurketa soziokulturalak

  1. Otaegi Imaz, Lourdes
Revista:
Euskera ikerketa aldizkaria: Revista de Investigación de la Real Academia de la Lengua Vasca

ISSN: 0210-1564

Año de publicación: 2013

Volumen: 58

Número: 2

Páginas: 515-556

Tipo: Artículo

Otras publicaciones en: Euskera ikerketa aldizkaria: Revista de Investigación de la Real Academia de la Lengua Vasca

Resumen

Este artículo analiza la función que han desempeñado las antologías poéticas en la histo - ria y el canon de la literatura vasca. Más en concreto, la función educativa de las antologías, y su función mediadora, en tanto que transmite los valores literarios a los lectores. El estudio de las principales antologías poéticas del siglo XX, deja bien a las claras la centralidad de los criterios sujetos al modelo lingüístico, a la hora de enjuiciar el valor de los textos literarios. Podemos considerarlo como el vector mas potente en la canonización de la poesía moderna. Por otra parte, se reflexiona sobre la fuerza gravitatoria que tiene la situación sociolingüís - tica, dentro de los criterios de valor que juega esta en el sistema de la literatura vasca. Tanto por la situación de disglosia en la que vivimos, como por las consecuencias de las es - tandarización tardía.

Referencias bibliográficas

  • «AITZOL» ARIZTIMUÑO, J., 1931, «La muerte del euskera o los profetas de mal aguero» in El dia, 7-27 azaroa, 1931. Berrargitaratua: Jose Ariztimuño «Aitzol», 1988, Idazlan Guztiak. Obras Completas, Donostia: Erein, 335-381.
  • ALDEKOA, I., 1991, Una antologia de la Poesía Vasca. Euskal poesiaren antologia, Madrid: Visor.
  • AMENABAR, J., 1983, Euskal poesia kultoaren bilduma (1880-1963), Donostia: Elkar.
  • ARANBARRI, I., IZAGIRRE, Koldo, 1997, «Batxi, idazle ezezaguna» in Hau mundu arrano hau, J.B. Bilbao Batxi, Donostia: Susa.
  • IZAGIRRE, K., MENDIGUREN, X., 1988, Euskal literaturaren antologia, Donostia: Elkar.
  • ARBELBIDE, X., 1999, «Piarres Lafitte», Bidegileak bilduma, Gasteiz: Eusko Jaurlaritza.
  • ARISTIMUNHO, F., 2009, Poesia Bascadas origens à Guerra Civil. Sao Paulo: Hedra.
  • ASKOREN ARTEAN, 2011, Desira desordenatuak, Donostia: Elkar.
  • ASKOREN ARTEAN, 2009, Desira, Plazer, Donostia: Txalaparta.
  • ATXAGA, B, 2011, «El imposible vencido» in Andres-Suarez, Irene, Rivas, A., 2011, Bernardo Atxaga, Madrid: Arco.
  • BARNATAN, M. R., 1970, Antologia de la beat generation, Barcelona: Plaza y Janes.
  • BERGLES, C. , 2008, Branil bomocetovo hiso. Antologija moderne baskovske poezije, Liubljana: Aleph.
  • BIJUESCA, J., 2010a, «Literatura eta mezenasgoa XVI. eta XVII. mendeetako Euskal Herri Penintsularrean: Mikoletaren «Vuestra Merced»-en aitzakiaz», Oihenart, 2010, 25, 7-40. Online bertsioa http://www.euskomedia.org/PDFAnlt/literatura/25/25007040.pdf [2014-07-24]
  • BIJUESCA, J., 2010b, «Praktika literarioaren esparru sozialak eta XVIII. mendeko euskal literatura penintsularra: Naissance de l’écrivain», Euskera, 2010, 55,2., 877-914. Online bertsioa http://www.euskaltzaindia.net/dok/euskera/75387.pdf [2014-07- 24]
  • GABILONDO, J., 2006, «Kanonaren sorrera euskal literaturan» in Nazioaren hondarrak: Euskal literatura garaikidearen historia postnazional baterako hastapenak, Bilbo: EHU-UPV, 63-89.
  • GABILONDO, J., 2014, Elkarrizketa : «Egun euskal literatura postnazionalaren triangeluaren ertzak Maialen Lujanbio, Toti Martinez de Lezea eta Ramon Saizarbitoria dira», Naiz egunkarian, «Gaur8» atalean (2014-02-22), Online bertsioa: http:// www.gaur8.info/edukiak/20140222/448420/Joseba-Gabilondo-Egun-euskal-literatura-postnazionalaren-triangeluaren-ertzak-Maialen-Lujanbio-Toti-Martinez-Lezea-eta-Ramon-Saizarbitoria-dira» [2014-07-24]
  • GABUNIA, S., STURUA, N., 1991, Euskal poesiaren antologia. Baskuri poeziis antologia, Tblisi: Metsniereba.
  • GONZÁLEZ DE LANGARICA, P, GARTZIA TRUJILLO, S., 2010, Ahotsa, hitzak, hizkuntzak. Voz, palabras, lenguas. Voix, mots, langues. Voice, words, languages. Bilbo: Euskaltzaindia.
  • GUILLEN, C., 1985, Entre lo uno y lo diverso. Introducción a la literatura comparada. Barcelona: Editorial Crítica.
  • IBIÑAGABEITIA, A., 1955, «Milla euskal olerki eder», in Euzko Gogoa, 1955, Ilbeltza-Otsaila, 1-2., 31. On-line, www.ibiñagabeitia/
  • IZAGIRRE, K., MENDIGUREN, X., 1998, Euskal literaturaren antologia, Donostia: Elkar.
  • KORTAZAR, J., 1984, Reduccións. Revista de poesia, nº 22, Barcelona.
  • KORTAZAR, J., 2000, A ponte das palabras.Poesia vasca 1990-2000, Pontevedra: Letras de Cal.
  • KORTAZAR, J., 2006, Montañas en la niebla. Poesia Vasca de los años 90 , Barcelona: DVD poesia.
  • LAFITTE, J., 1942, Le basque et la littérature d’expression basque en Labourd, BasseNavarre et Soule, Bayonne: Librairie «Le Livre», Aintzina bilduma.
  • LAKARRA, J., URGELL, B., BIGURI, K, 1983, Euskal baladak azterketa eta antologia, Donostia: Hordago.
  • LEKUONA, J. M., 1989, «Aita Santi Onaindiaren olerkigintza» in Onaindia, S., Olerki guztien bilduma. Larrea: Karmel. XI-XXVI.
  • LIZARDI, J., «Olermen-irakite» (Euzkadi, 1930-07-1) in Otaegi, M. L., Xabier Lizardi. Kazetari-lanak, Donostia: Erein, 309-311 or.
  • MANGUEL, A., 1988, Una historia de la lectura, Barcelona: Lumen.
  • MANTEROLA, J., 1880, Cancionero Basco, Donostia: Baroja imp. (Edizio faksimilea, 2011).
  • OLAZIREGI, M. J., 2011, «Narrativa» in Euskal Literaturaren Historia. XX mendea. http://www.basqueliterature.com/basque/historia/hogeimende/narratiba[Azken ikustaldia, 2014-VII-24]
  • OLAZIREGI, M. J., 2007, Six Basque Poets, London: Arc.
  • ONAINDIA, S., 1954, Milla euskal olerki eder, Itxaropena, Zarautz.
  • ONAINDIA, S., 1975, Euskarazko 100 maitasun olerkirik hoberenak/ Las cien mejores poesías de Amor de la Lengua Vasca, , Bilbo: Editorial La gran enciclopedia vasca.
  • ONAINDIA, S., 1990, Euskal literatura, VI alea. Online kontsultatua. http://zubitegia. armiarma.com/?p=ona-310 [2014—08-06]
  • OTAEGI, L., 2012, «Modern basque Poetry» (2012:235-240) in Olaziregi, Maria Jose, Basque Literary History, Nevada, USA: Center for basque Studies, Univ, Reno, 235-240.
  • PALACIOS, M. (ed.), 2012, Forked Tongues: Galician, Basque and Catalan Women’s Poetry in Translations by Irish Writers, Dublin: Shearsman Books.
  • PALENQUE, M., 2004, «Historia, antología, poesia: la poesia española del siglo XX en las antologias generales (1908-1941) in Leonardo Romero Tobar Historia literaria/Historia de la literatura, Prensas Universitarias de Zaragoza, 312-347.
  • POZUELO YVANCOS, José María; VICENTE, Francisco (eds.), 1996, Mundos de ficción. Actas del VI Congreso Internacional de la A.E.S. Murcia, Universidad.
  • RABADE, M. C, 2004, As antoloxías de poesía en Galicia e Cataluña, Universidade de Santiago de Compostela, 2004.
  • RABADE, M. C., 2004, «Las antologías de mujeres en la poesía catalana (1975-2001)», in Lectora. Revista de Dones i Textualitat: 10, 325-336.
  • RETOLAZA, I., 2010a, «Canones y contra canones». El discurso no lirico en la poesía contemporánea: espacios, sujetos, hibridación enunciativa, medianidad, Madrid: Ministerio de Ciencia e Innovación, 225-248.
  • RETOLAZA, I., 2010b, «Literatura herrikoia, herri-literatura, herri-idazleak: herrikoitasun kontzeptuez zenbait gogoeta» in Toledo, Ana (ed.), I Historiografia Jardunaldiak. Euskera. 2010, 55, 2. 953-976. Bilbo, 953-976.
  • SAN MARTIN, J., 1969, Uhin berri, Bilbo: SGEP.
  • SARASOLA, I., 1973, Gerraondoko euskal poesiaren antologia. 1945-1964, Donostia: Lur.
  • SODUPE, P., 2011, 50eko hamarkadako euskal literatura, Donostia: Utriusque Vasconiae.
  • SPIVAK, G., 1994, «Can the Subaltern Speak?» in Patrick Williams/Laura Chrisman (ed.), Colonial Discourse and Post-Colonial Theory: A Reader, New York: Harvester/Wheatsheaf, 66-111.
  • TORREALDAI, J. M., 1977, Euskal idazleak gaur, Donostia: Jakin.
  • TORREALDAI, J. M., 1997, Euskal kultura gaur, Donostia: Jakin.
  • UGALDE, M. 1970, «Uhin berri», Juan San Martin Martin», Zeruko Argia, 1970- 01-25.
  • URKIZU, Patri, 1985, Eros, eros…, Donostia: Baroja.
  • URKIZU, Patri, 2013, Poesia Vasca. Antologia bilingue, Madrid: UNED.
  • VAN DIJK, T., 1999, Ideologia, Una aproximación multidisciplinaria, Barcelona: Gedisa.
  • ZALDUA, I. (ed.), 2005a, Poetikak & Poemak, Donostia: Erein.
  • ZALDUA, I., 2005b, «Sandwich-aren sindromea edo Tropela delakoa azaltzeko ahalegin bat» in Apalategi, U., Belaunaldi literarioak auzitan, Utriusque Vasconiae, Donostia, 91-118.