Orixeren Mireio (1930). Literatura proventzarraren eta euskal literaturaren arteko zubia

  1. Fernandez Martinez, Maialen 1
  1. 1 Euskal Herriko Unibertsitatea, UPV/EHU & Université Bordeaux Montaigne, UBM
Revista:
Fontes linguae vasconum: Studia et documenta

ISSN: 0046-435X

Año de publicación: 2023

Año: 55

Número: 135

Páginas: 205-229

Tipo: Artículo

DOI: 10.35462/FLV135.9 DIALNET GOOGLE SCHOLAR

Otras publicaciones en: Fontes linguae vasconum: Studia et documenta

Resumen

Mirèio (1859), del Nobel Fréderic Mistral, fue traducido al euskera por Orixe (Mistral, 1859/1930), traductor del grupo nacionalista Euskaltzaleak. Ansiaba introducir el género folclórico en el Sistema Literario Vasco, para: a) enriquecer la literatura vasca, y b) promover el nacionalismo. Aplicaremos el Método Contrastivo de Toury y la teoría de Lefevere para comparar los textos origen y meta, concluyendo que Orixe tradujo libremente, impulsado por la ideología de la cultura meta (purismo y nacionalismo) y la suya (mostrar la capacidad abstractiva del euskera). No obstante, la domesticación atribuída a esta traducción se debe al texto relé castellano de Barallat i Falguera (1859/1882).

Referencias bibliográficas

  • Aranbarri I. & Izagirre K. (1996). Gerraurreko literatur kritika. Labayru.
  • Ariztimuño Aitzol, J. (1986). Obras completas: artículos en los diarios Euzkadi y El Día = Idazlan guztiak V. Euskal kultura pizkundearen eta kristau gizartegintzaren eragile (I). Erein.
  • Biguri, J. L. (2016). Euskararen eta gaztelaniaren arteko itzulpenaren estilistika konparatu baterako materialak. Perpaus erlatibo esplikatiboak euskaratik gaztelaniara eginiko literatura-itzulpenetan [Doktore-tesia, UPV/EHU]. ADDI. https://addi.ehu.es/handle/10810/32669
  • Bilbao, G. (2018). Orixeren itzulpen argitaragabea: Homeroren Iliada VI, 466-496. In G. Bilbao, P. Gartzia & M. K. Menika (arg.), Bai, jauna, bai: fisika euskaraz! Jose Ramon Etxebarria irakaslearen omenez (275.-286. or.). UEU.
  • Burke, P. (2006). Lenguas y comunidades en la Europa Moderna (J. Blasco, itz.). Akal Universitaria.
  • Ciprés, M. A. (2002). Las traducciones catalanas del provenzal en la prensa del siglo XIX. Thélème, 17, 179-195. https://revistas.ucm.es/index.php/THEL/article/view/THEL0202110179A
  • Elhuyar. (d. g.). Elhuyar hiztegia. Elhuyar. https://hiztegiak.elhuyar.eus/
  • Euskaltzaindia. (2012). Euskaltzaindiaren hiztegia. Euskaltzaindia. https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_hiztegianbilatu&task=hasiera&Itemimd=1693&lang=eu
  • Euskaltzaindia. (2021). Euskararen gramatika. 1. liburukia. Euskaltzaindia.
  • Euskaltzaindia. (2023). Orotariko euskal hiztegia (OEH). 11. argit. https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_oehberria&task=bilaketa&Itemid=413&lang=eu-ES
  • Iztueta, P. (2003). Orixe saiogilea. Utriusque Vasconiae.
  • Jaka, A. (2012). Itzulpenari buruzko gogoeta eta itzulpen-praktika Joseba Sarrionandiaren lanetan. Euskaltzaindia.
  • Lefevere, A. (2017). Translation, rewriting and the manipulation of literary fame. Routledge.
  • Lizardi, X. (1987). Kazetari lanak (L. Otaegi, arg.). Erein.
  • Mendiguren, X. (1988). Orixeren itzulpenaz. RIEV, 33(1), 33-44. https://www.eusko-ikaskuntza.eus/es/publicaciones/orixeren-itzulpenaz/art-13113/
  • Moya, V. (1993). Nombres propios: su traducción. Revista de Filología de la Universidad de La Laguna, 12, 233-248. https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=91799
  • Ormaetxea Orixe, N. (1991). Idazlan guztiak. III. liburukia: artikulu eta saiakerak (P. Iztueta, arg.). Eusko Jaurlaritza.
  • Ormaetxea Orixe, N. (2006). Gutunak (1917-1961) (I. Iztueta & P. Iztueta, arg.). Utriusque Vasconiae.
  • Otaegi, L. (2022). Euskal lirikako edizio elebidunak XX. mendeko kanonean. In A. Arcocha & H. Le Bihan (arg.), Territoires, langues, littératures & cultures: confrontations, lectures, translations (95.-121. or.). Tir Rennes & Euskaltzaindia.
  • Rosselló, P. (2010). Mireia, de Frederic Mistral, en el 150 aniversari de la seva publicació. Estudis Romànics, 32, 393-399. https://doi.org/10.2436/20.2500.01.66
  • Ruiz, I. (2003). Aitorkizunen historia eta testua. Orixeren eskuizkributik Lekuonaren ediziora. Gipuzkoako Foru Aldundia.
  • Ruiz, I. (2009). Literaturaren zertarakoa, itzulpenak eta hizkuntzaren auzia Orixerengan. ASJU, 43(1-2), 805-818. https://doi.org/10.1387/asju.1760
  • Toury, G. (2012). Descriptive translation studies and beyond. John Benjamins. https://doi.org/10.1075/btl.100