Bertsolari txapelketen distortsioaklehia arautua komunikazioaren kaltetan

  1. Matxain, Kepa 1
  1. 1 Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitatea
    info

    Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitatea

    Lejona, España

    ROR https://ror.org/000xsnr85

Revista:
Gogoa: Euskal Herriko Unibersitateko hizkuntza, ezagutza, komunikazio eta ekintzari buruzko aldizkaria

ISSN: 1577-9424

Año de publicación: 2020

Número: 21

Páginas: 29-59

Tipo: Artículo

DOI: 10.1387/GOGOA.21898 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso abierto editor

Otras publicaciones en: Gogoa: Euskal Herriko Unibersitateko hizkuntza, ezagutza, komunikazio eta ekintzari buruzko aldizkaria

Resumen

There is a broad consensus on the categorization of bertsolaritza (improvised spoken verse-making) since the 90s: the verse (bertsoa) is above all a communicative act. The verse-maker wants to communicate with her environment, both with her verse-partner and with the listeners, and, at the same time, she is affected by the reaction in that environment. The verse is ephemeral: the act of the bertso takes place at a specific moment in a specific place. Once this communicative act has been carried out, it disappears forever. Bertsolari competitions are a fairly new phenomenon, at least in their current format. The antecedent of current National Championships was the Battle of Bertsos in 1935, organized by agents outside the verse-making world and driven by outside interests –prewar cultural elites used verse-making to promote Basque language and Basque national “spirit”. Verse-making competitions have stabilized since the 80s, and are currently the most significant events in the verse-making universe, both for their level of visibility and their symbolic level. But when regulated disputes come into play, some distortions arise in the communicative dimension essential to verse-making.

Referencias bibliográficas

  • Amuriza, Xabier. 1999. Enaz banaz. Bilbo: Bizkako Bertsozale Elkartea.
  • Aramendi, Martin. 2016. Bat-bateko bertsoak epaitzeko irizpideen bilakaera eta bertsogintzaren zenbait aje. C2ko Gaikuntza Ikastaroko proiektua, HABE.
  • Aranalde, Jose Mari. 1987. «Bertsolaritzaz galdezka». Jakin 44: 67-100.
  • Araolaza, Oier. 2011. «Txapelketaren kontra». Bertsolari Aldizkaria 82: 130-137.
  • Atxaga, Bernardo. 1990. «Bernardo Atxaga edo literato bat zubian». Plazara 14. https://andima.armiarma.eus/plaz/plaz1406.htm
  • Azpiroz, Asier. «Bertsoarekin dudan joan-etorriko lotura honetan, “etorriko” garaia da txapelketa». Noaoa, 2019, irailak 20. https://noaua.eus/zubieta/1569232279951-asier-azpiroz-etorriko-garaia-da-txapelketa
  • Barandiaran, Alberto. 2011. Beste laurogei urtian. Donostia: Euskal Herriko Bertsozale Elkartea.
  • Bereziartua, Gorka. 2006. «Bertsolaritzari buruzko solasaldia» [Erantzuna]. Volgako Batelariak, 2006, urtarrilak 27. https://eibar.org/blogak/volga/68
  • Bergara, Jokin. 2019. «Gaurko txapelketez». Bertsolari Aldizkaria, 2019, azaroak 13. http://www.bertsolari.eus/iritziak/gaurko-txapelketez/
  • Berria.,«Hitza arnasbide». D.g. https://www.berria.eus/testuak/egana-amuriza.php
  • Dorronsoro, Joan eta Juan Mari Lekuona. 1987. «Bertsolaritza modernoaren bideak». Jakin 44: 7-33.
  • Egaña, Andoni. 2004. Hogeitabina. Donostia: Hariadna.
  • Egaña, Andoni eta Jon Sarasua. 1998. Zozoak beleari. Irun: Alberdania.
  • Erro, Angel. 2006. «Bertsolaritzari buruzko solasaldia». Volgako Batelariak, 2016, urtarrilak 26. https://eibar.org/blogak/volga/68
  • Eskisabel, Idurre. 2017. «Txapelketa, gure inurritegi hori». Berria, 2017, abenduak 23. https://www.berria.eus/paperekoa/1955/026/001/2017-12-23/txapelketa-gureinurritegi-hori.htm
  • Esnal, Pello, Andoni Egaña eta Jon Sarasua. 2002. «Bertsolaritzaren ikaskuntzak geroari begira». In Eusko Ikaskuntza (arg.), XV Congreso de Estudios Vascos: Euskal zientzia eta kultura, eta sare telematikoak. Donostia: Eusko Ikaskuntza, 807-815.
  • Etxezarreta, Jesus Maria. 1993. Bertsolarien desafioak, guduak eta txapelketak. Oiartzun: Sendoa.
  • Etxezarreta, Ramon eta Koldo Izagirre. 1980. «Hastera noa gramatika luzean». Oh! Euzkadi 1. https://andima.armiarma.eus/euzk/euzk0206.htm
  • Gabilondo, Joseba. 2009. «Euskal poesiaren historia postmoderno baterantz. Ahozkotasunaz eta performantzeaz (Gerra karlistetako bertso paperetatik rock erradikalera eta K. Uriberen poesiara). Egan Aldizkaria 3-4: 5-52.
  • Garzia, Joxerra. 1998. Jon Sarasua bertso-ispiluan barrena. Irun: Alberdania.
  • Garzia, Joxerra. 1999. Gaur egungo bertsolarien baliabide poetiko-erretorikoak. Doktore-tesia, UPV/EHU.
  • Gaztelumendi, Beñat. 2019. «Larunbatean ez noa ezer berrestera». Irutxuloko Hitza, 2019, abenduak 13. https://irutxulo.hitza.eus/2019/12/13/larunbatean-ez-noaezer-berrestera/
  • Gonzalez, Sonia. 2009. «Euskal Herria igarri nuen». Gara, 2009, abenduak 17. https://gara.naiz.eus/paperezkoa/20091217/172581/eu/Euskal-Herria-igarri-nuen
  • Haranburu, Antton eta Jose Mari Iriondo. 1980. «Bertsolaritza gaur eta bihar». Jakin 14/15: 38-49.
  • Izagirre, Koldo. 1980a. «Plazako mogimenduak ahotan hartuta». Oh! Euzkadi 4. https://andima.armiarma.eus/euzk/euzk0504.htm
  • Izagirre, Koldo. 1980b. «Bertso txiki bat bota behar duk mesedez». Oh! Euzkadi 3. https://andima.armiarma.eus/euzk/euzk0409.htm
  • Lujanbio, Maialen. 2017. «Epeltasuna, horixe ez nuke nahi». Berria, 2017, abenduak 15. https://www.berria.eus/paperekoa/1827/028/001/2017-12-15/epeltasuna_horixe_ez_nuke_nahi.htm
  • Lujanbio, Maialen. 2019. «Maialen Lujanbio Gutun Zurian». Azkuna Zentroan emandako hitzaldiaren bideoa. 2019, apirilak 2.
  • Matxain, Kepa. In press. «Bertsolaritzaren utilitarismoa: Txirrita-Basarri etena». Uztaro.
  • Mirande, Jon eta Txomin Peillen. 1979. «Xikitoak». Igela euskaldun. Heterodoxoen errebista. https://andima.armiarma.eus/igel/igel0223.htm
  • Murua, Xumai. 2010. «Ipar Euskal Herria: Txapelketa bigarrena, erronkak betikoak». Bertsolari Aldizkaria 80: 29-44. http://www.bertsolari.eus/aldizkariak/txapelketasasoia/
  • Ong, Walter 1987. Oralidad y escritura: tecnologías de la palabra. Mexiko DF: Fondo de Cultura Económica.
  • Paia, Fredi. 2011. «Zelan eragiten dio txapelketak sormenari? Epaileak kalitate ziurtagiri?» Bertsolari Aldizkaria 82: 92-129.
  • Santesteban, Jose Antonio. 1981. Iru juecen erabaquia. Oiartzun: Sendoa. http://www.eusko-ikaskuntza.eus/es/fondo-documental/cancionero-vasco/ab-4688/
  • Sarasola, Beñat. 2015. Bainaren belaunaldia: Ustela, Pott eta Oh! Euzkadi. AmorebietaEtxanoko Udala: Labayru Ikastegia.
  • Sarasua, Jon. 2011. Plateruenako Berbertan ekimenean egindako elkarrizketaren bideoa. 2011, otsailak 18.
  • Sarriugarte, Iñaki. 1987. «Epaimahaia txapelketan». Jakin 44: 49-56.
  • Segurola, Iñaki. 2013. «Zubeldia». 31 eskutik, 2013, urriak 10. http://31eskutik.eizie.eus/2013/10/10/zubeldia/
  • Segurola, Iñaki. 2017. «Hausturatxo soziala». Urola Kostako Hitza, 2017, azaroak 9. https://urolakosta.hitza.eus/2017/11/09/inaki-segurola-puntuka-hausturatxosoziala/
  • Txoperena, Maddi Ane. 2017. «Herri bat bertsotan». Berria, 2017, azaroak 8. https://www.berria.eus/paperekoa/2382/015/002/2017-11-08/herri_bat_bertsotan.htm
  • Zavala, Antonio. 1964. Bosquejo de historia del bersolarismo (Libk. 1). Donostia: Auñamendi.
  • Zubimendi, Joseba. 1936. Bertsolari-guduak. Donostia: Euskaltzaleak. https://armiarma.eus/gordailua/ZubimendiBertsolariGuduak.htm
  • Zulaika, Joseba. 1985. Bertsolariaren jokoa eta jolasa: saiakera. Donostia: Baroja.
Fuente de los datos: Dialnet