Elkanotar Juan Sebastian, Pizkundeko humanista utopikoa?

  1. Txapartegi, Ekai 1
  1. 1 Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitatea
    info

    Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitatea

    Lejona, España

    ROR https://ror.org/000xsnr85

Revista:
Gogoa: Euskal Herriko Unibersitateko hizkuntza, ezagutza, komunikazio eta ekintzari buruzko aldizkaria

ISSN: 1577-9424

Año de publicación: 2020

Número: 21

Páginas: 61-99

Tipo: Artículo

DOI: 10.1387/GOGOA.22118 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso abierto editor

Otras publicaciones en: Gogoa: Euskal Herriko Unibersitateko hizkuntza, ezagutza, komunikazio eta ekintzari buruzko aldizkaria

Resumen

The main goal of this article is to argue that the political thought of Juan Sebastian Elkano lines up with the utopian humanists of the Renaissance. Given that his written report of the circumnavigation is lost, and his letters and received testimonies are too scarce, I maintain that to access to his political opinions we should resort to the Chronicles of Maximilianus Transylvanus and Gonzalo Fernandez de Oviedo. Most certainly, those two Chronicles of the circumnavigation bear an almost literal transcription of his lost written account. I conclude that the Chronicle that Transylvanus rushed to write in Latin, for instance, is a hasty translation of Elkano’s report. If this hypothesis is correct, that Chronicle contains the utopian imagination of Elkano, particularly in the astounding paragraphs where he describes the political and religious practices of the people of Borneo. There, Elkano would be expressing his opposition to imperialist expansions or bellicose kings, and his sympathies for religious tolerance, without mincing his words. This hypothesis suits every known data about him, while casting down the Castilian construction of ‘imperial’ Del Cano. Therefore, I propose to continue doing research in this direction.

Referencias bibliográficas

  • Aguinagalde, Borja. 2016. «¿Qué sabemos realmente sobre Juan Sebastián de Elcano?». In Manuel Parodi (arg.), Actas del I Congreso Internacional sobre la I vuelta al mundo. Sanlucar de Barrameda, Sevilla, 25-37.
  • Aguinagalde, Borja. 2017. «El archivo personal de Juan Sebastián de Elcano (1487-1526)». In Manuel Parodi (arg.), Actas del II Congreso Internacional sobre la I vuelta al mundo. Sanlucar de Barrameda, Sevilla, 65-93.
  • Aguinagalde, Borja. 2018. «Juan Sebastián de Elcano. El marino que guardaba un archivo». San Telmo Museoa, «Ciclo Elcano» hitzaldia, apirilaren 4an. Non: https://www.youtube.com/watch?v=TPV3ZiNwDxA
  • Aguinagalde, Borja. 2019a. «Las dos ‘cartas’ que escribió el capitán Juan Sebastián de Elcano a su regreso». In Ravina et al., La primera vuelta al mundo. Edición conmemorativa del V centenario del viaje de Magallanes y Elcano, 1519-1522. Madril: Taverna literaria, 145-176.
  • Aguinagalde, Borja. 2019b. «El capitán Juan Sebastián, o Elcano en su entorno. Guetaria, la cirnunnavegación y la corte del emperador». In Revista General de Marina, abuztua-iraila: 287-302. ISSN: 2530-2361.
  • Angleria, Pedro Martir. 1494-1525. Décadas del Nuevo Mundo. Erabilitako edizioa: Buenos Aires: Editorial Bajel, 2012.
  • Ayamonte, Martin. 1522ko otsailaren 5a. Relación de Martín de Ayamonte. Non: https://www.rutaelcano.com/martin-ayamonte
  • Azurmendi, Joxe. 2015. «Sarrionandia: nazioaren kontzeptua behelaino artean». Jakin 207: 11-65.
  • Barandiaran, Joxe Migel. 1972. Diccionario ilustrado de mitología vasca. Bilbo: Editorial de la gran enciclopedia vasca.
  • Bernal, Cristobal. 2019a. Interrogatorio tras la aventura (18-X-1522). Sevilla: Patronato V centenario. Non: http://sevilla.2019-2022.org/wp-content/uploads/2016/03/11.ICSevilla2019_Interrogatorio-tras-la-aventura-s14.pdf
  • Bernal, Cristobal. 2019b. Información hecha a instancias de Fernando de Magallanes y Relación de la Gente que llevó al descubrimiento de la Especiería o Moluco. Sevilla: Patronato V centenario. Non: http://sevilla.2019-2022.org/wp-content/uploads/2016/03/5.ICSevilla2019_Relaci%C3%B3n-de-la-gente-que-llev%C3%B3-al-descubrimiento-de-la-Especier%C3%ADa-n14.pdf
  • Bernal, Cristobal. 2019c. Asiento y Capitulación hecha con Fernando de Magallanes y el bachiller Ruy de Falero. Sevilla: Patronato V centenario. Non: http://sevilla.2019-2022.org/wp-content/uploads/2016/03/3.ICSevilla2019_Asiento-y-capitulacionescon-Magallanes-y-Falero-o14.pdf
  • Cotarelo, Juan. 1861. Biografía de Juan Sebastián de Elcano. Tolosa: Imprenta de la provincia.
  • Elcano, Juan Sebastian et al. 2018. La primera vuelta al mundo. Juan Sebastián de Elcano, Antonio Pigafetta, Maximiliano Transilvano, Francisco Albo, Ginés de Mafra y otros. Madril: Miraguano Ediciones.
  • Elorza, Manuel. 1976. Juan Sebastián de Elcano. Síntesis ilustrada. Edición bilingüe. Donostia: Cartoné.
  • Erasmo, Rotterdamgo. 1511. Stultitiae Laus. Euskarazko itzulpena: Julen Kaltzada. 1994. Eromenaren laudorioa. Bilbo: Klasikoak.
  • Fernández de Navarrete, Martín. 1837. Colección de los viages y descubrimientos que hicieron por mar los españoles desde fines del siglo XV. Madril: Imp. Nacional.
  • Fernández de Navarrete, Eustaquio. 1872. Historia de Juan Sebastián del Cano. Gasteiz: Imprenta de los hijos de Manteli.
  • Fernández de Oviedo, Gonzalo. 1535. Historia general y natural de las Indias. Libro XX. Lehen edizio osoa: 1853, Madril: Real Academia de la Historia. Berrargitaratua: 2011, Alicante: Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes. Non: http://www.cervantesvirtual.com/obra-visor/historia-general-y-natural-de-las-indiasislas-y-tierrafirme-del-mar-oceano-tomo-primero-de-la-segunda-parte-segundo-dela-obra--0/html/
  • Garmendia, Juan. 2007. Conjuros no siempre ortodoxos. Donostia: Eusko Ikaskuntza.
  • Greengrass, Mark. 2013. La destrucción de la cristiandad 1517-1648. Bartzelona: Ediciones de Pasado y Presente, 2015.
  • Guicciardini, Francesco. 1537. Historia d’Italia. Venecia: Nicolò Beuilacqua. Erabilitako edizioa: Di Agostini, 2013, Roma: UTET.
  • Las Casas, Bartolome. 1522. Brevísima relación de la destrucción de las Indias. Sevilla. Erabilitako edizioa: 1999, Madril: Castalia.
  • Mazón, Tomás. 2020a. Elcano. Madril: Ediciones Encuentro.
  • Mazón, Tomás. 2020b. «Viaje a la historia». San Telmo Museoa, «Ciclo Elcano» hitzaldia, urtarrilaren 16an. Non: https://www.youtube.com/watch?v=5JeHicQ5T4&t=278s
  • Moro, Tomas. 1516. Utopia. Euskarazko itzulpena: Piarres Charriton. 1992. Utopia. Bilbo: Klasikoak.
  • Muthu, Sankar. 2003. Enlightenment Against Empire. Princeton: PUP.
  • Otazu, Alfonso eta José Ramón Diaz de Durana. 2008. El espíritu emprendedor de los vascos. Madril: Silex.
  • Pagden, Anthony. 2014. «Conquest and the Just War: The “School of Salamanca” and the ‘Affair of the Indies’». In Sankar Muthu (arg.), Empire and Modern Political Thought. Cambridge: CUP, 30-60.
  • Pigafetta, Antonio. 1522. La primera vuelta al mundo. Madril: Alianza Editorial, 2019.
  • Platon. K.a.,374. πολιτεία. Euskarazko itzulpena: Juan Jose Pujana, 1993. Politeia. Bilbo: Klasikoak.
  • Ramos, Demetrio. 1990. «Influencia de los descubrimientos en la ideología europea. El origen de ‘la utopía’, como fruto del descubrimiento colombino». Anales de Historia Contemporánea 8: 27-43.
  • Real Academia de la Historia.,2019. «Informe de la Real Academia de la Historia sobre la primera circunnavegación a la tierra». 2019, martxoak 1. https://www.rah.es/wp-content/uploads/2019/03/Informe-de-la-Real-Academia-de-la-Historia-sobrela-Primera-Circunnavegacion-a-la-tierra__-.pdf
  • Solorzano, Juan. 1647. Política Indiana. Tomo I. Erabilitako edizioa: Tomás y Valiente, Francisco, 1996, Madril: Biblioteca Castro.
  • Zweig, Stefan. 1938. Magellan: der Mann und Seine Tat. Gaztelaniazko itzulpena: Magallanes: La aventura más audaz de la humanidad. 1945. Buenos Aires: Editorial Claridad.
  • Transilvano, Maximiliano. 1522. Relación de Maximiliano Transilvano. Non: Fernández de Navarrete, Martín, Colección de los viages y descubrimientos que hicieron por mar los españoles. IV liburukia. 1837. URL: https://docs.wixstatic.com/ugd/9a00c3_f2b26c05d411449386fbb924e2b552bf.pdf
  • Zulaika, Daniel. 2019. Elcano, los vascos y la primera vuelta al mundo. Getaria: Mundubira 500 Elkano Fundazioa.