Nitrogenoairagana eta orainaldia konektaturik
- Astrid Barona Fernandez 1
- Begoña Etxebarria Robledo 1
- Estibaliz Díaz Tena 1
- Naiara Rojo Azaceta 1
- Gorka Gallastegui Ruiz de Gordoa 1
-
1
Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitatea
info
Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitatea
Lejona, España
ISSN: 1130-5738
Año de publicación: 2018
Número: 107
Páginas: 25-34
Tipo: Artículo
Otras publicaciones en: Uztaro: giza eta gizarte-zientzien aldizkaria
Resumen
Airearen osagai nagusia den nitrogeno gasak lotura historiko estua du gizartearen garapen ekonomiko, sozial eta politikoarekin, amoniakoaren sintesian izan duen protagonismoa dela-eta. 1908. urtean Fritz Haber-ek lorturiko amoniakoaren sintesia kimikaren mugarri zientifikoa izan zen, eta, aldi berean, aurkako helburuak zituzten sektore industrial askoren garapena goitik behera aldatu zuen aurkikuntza horrek, hala nola biztanleriaren hazkundea bermatzen zuten laborantza-ongarrien ekoizpena eta gerra-xederako fabrikatzen ziren lehergaien industria erabat transformatu zituen. Egia esan, XX. mendearen hasierako hamarkadetako arazoak konpontzeko aurrerapen itzela izan zen, eta oraindik ere sintesi-prozesu horren menpe bizi gara. Ez du ordezkorik, baina kontuan izan behar dugu haren inpaktu ekologikoa jasanezina dela eta gaur egun ingurumenarekiko kalteak agerian daudela. Beraz, historian zehar amoniakoaren sintesiaren berrikuntza historikoak gizateriaren alde eta kontra eragin dituen ondorioak eta kontraesanak erakustea da artikulu honen helburua.