En la ruta occidental del poblamiento de la Península Ibérica

  1. Alvaro Arrizabalaga 1
  2. Alejandro Prieto 1
  3. Naroa Garcia-Ibaibarriaga 1
  4. Aitor Calvo 1
  5. Eder Domínguez-Ballesteros 1
  6. Blanca Ochoa 1
  7. Javier Ordono 1
  8. Antonio Romero 1
  9. Aritza Villaluenga 2
  10. Jesús Tapìa 3
  11. Miren Ayerdi 1
  12. Amaya Echazarreta 1
  13. Begoña Hernández-Beloqui 1
  14. María Angeles Medina 1
  15. Marcel Bradtmöller 1
  16. Aitziber Suarez 1
  17. Izaskun Sarasketa 1
  18. Maria-Jose Iriarte-Chiapusso 14
  1. 1 Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitatea
    info

    Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitatea

    Lejona, España

    ROR https://ror.org/000xsnr85

  2. 2 Monrepos Archaeological Research Centre and Museum for Human Behavioural Evolution
  3. 3 Sociedad de Ciencias Aranzadi
  4. 4 Ikerbasque, Fundación Vasca para la Ciencia
    info

    Ikerbasque, Fundación Vasca para la Ciencia

    Bilbao, España

Aldizkaria:
Munibe Antropologia - Arkeologia

ISSN: 1132-2217

Argitalpen urtea: 2016

Zenbakia: 67

Orrialdeak: 227-234

Mota: Artikulua

DOI: 10.21630/MAA.2016.67.MIS03 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openSarbide irekia editor

Beste argitalpen batzuk: Munibe Antropologia - Arkeologia

Laburpena

Sarritan aipatu da Pirinioetako pasatzea zaila izan dela gizakientzako, Paleolitoan zehar, eta ba dira datuak hipotesi hau ezeztatzeko. Batzuk aipatu dute Pirinioetako eremu kultural bat, adierazle kultural oso espezifikoekin, bereziki Magdalen aldian. Pirinioak zeharkatzen dituzten zenbait pasabideen izatea, aldi berean, bateragarria da beste planteamenduarekin, hain zuzen ere, gizataldeek nahiago izaten dituztela Pirinioetako mendebaldeko eta ekialdeko ertzak Iberiar Penintsula eta kontinentearen arteko pasabideak bezala, erosoagoak direlako. Hipotesi hau abiapuntutzat hartuta, mendebaldeko pasabidea (Euskal Herria zeharkatzen duena) zenbait erregistro materialen arabera aztertuko dugu: aztarnategi arkeologikoen sakabanaketa, harrizko lehengaien hornidura eta gizataldeen portaera kultural eta ekonomikoen arteko aldeak eta desberdintasunak. Aspaldian, 2004ko Tarascon-sur-Ariègen izandako kongresuan egin genuen hausnarketa teoretikoa izan da gure oinarria, hamabi urte beranduago hipotesi horren baliokidetza aztertzeko.

Finantzaketari buruzko informazioa

Este artículo ha sido parcialmente financiado por el Grupo de Investigación Consolidado en Prehistoria de la Universidad del País Vasco (IT-622-13), las redes PALEOPYR y PALMESOPYR de la Comunidad de Trabajo de los Pirineos y el proyecto PALEOGATE del MINECO (HAR2014-53536-P).

Finantzatzaile

Erreferentzia bibliografikoak

  • ALTUNA, J. 1963 Primer hallazgo del glotón (Gulo gulo L.) en la Península Ibérica. Munibe, 15(3-4): 128.
  • ARRIZABALAGA, A. 2007 Frontières naturelles, administratives et épistémologiques: L’unité d’analyse dans l’archéologie du Paléolithique (dans le cas basque). En: N. Cazals, J. González y X. Terradas (Eds.), Frontières naturelles et frontières culturelles dans les Pyrénées préhistoriques: 27-37. PubliCan-Ediciones de la Universidad de Cantabria. Santander.
  • ARRIZABALAGA, A., CALVO, A., DOMINGUEZ-BALLESTEROS, E., GARCIA-IBAIBARRIAGA, N. e IRIARTE-CHIAPUSSO, M.J. 2015 Ganando altura. Tránsito, explotación y campamento de cazadores-recolectores en los espacios de montaña de la Encrucijada vasca, ARPI, 03 (Extra), 44-55.
  • ARRIZABALAGA, A., CALVO, A., ELORRIETA, I., TAPIA, J. y TARRIÑO, A. 2014 Where to and what for? Mobility Patterns and the Management of Lithic Resources by Gravettian Hunter-Gantherers in the Western Pyrenees. Journal of Anthropological Research 70: 233-261.
  • ARRIZABALAGA, A., IRIARTE-CHIAPUSSO, M. J. y ORDOÑO, J. 2013 Rivers, Mountains and Footpaths: the Basque Crossroads in the Framework of Palaeolithic Settlement in the Iberian Peninsula. En: Pastoors, Auffermann, eds., Pleistocene foragers on the Iberian Peninsula: culture and environment, Festschrift in Honour of Gerd-Christian Weniger for his sixtieth birthday. Mettmann, 25-34.
  • BARANDIARÁN-MAESTU, I., CAVA, A. y ALDAY, A. 2006 Ocupaciones en altura e interior durante el Tardiglaciar: la Llanada Alavesa y sus estribaciones montañosas. Zona arqueológica 7(1): 535-550.
  • CASTAÑOS, P., MURELAGA, X., ARRIZABALAGA, A. e IRIARTE-CHIAPUSSO, M.J. 2011 First evidence of Macaca sylvanus (Primates, Cercopithecidae) from the Late Pleistocene of Lezetxiki II cave (Basque Country, Spain). Journal of Human Evolution 60, 816-820.
  • FONTES, L. M. 2016 The Initial Magdalenian mosaic: New evidence from Urtiaga cave, Guipúzcoa, Spain. Journal of Anthropological Archaeology, 41: 109-131.
  • FRITZ, C., TOSELLO, G. y SAUVET, G. 2007 Groupes ethniques, territoires, échanges: La “notion de frontière” dans l’art magdalénien. En: N. Cazals, J. González Urquijo y X. Terradas (Eds.), Frontières naturelles et frontières culturelles dans les Pyrénées préhistoriques: 165-182. PubliCan-Ediciones de la Universidad de Cantabria. Santander.
  • GARCIA-IBAIBARRIAGA, N., ARRIZABALAGA, A., IRIARTE-CHIAPUSSO, M.-J., ROFES, J. y MURELAGA, X. 2015 The return to the Iberian Peninsula: first Quaternary record of Muscardinus and a palaeogeographical overview of the genus in Europe. Quaternary Science Reviews, 119: 106-115.
  • GONZÁLEZ SAINZ, C. 2003 The geographical context: An introduction to the Cantabrian region and its communications during the Palaeolithic Hugo Obermaier-Gesellschaft. 45th Annual Congress. Field Trips Guidebook: 13-19. Santander.
  • PRIETO, A., GARCÍA-ROJAS, M., SÁNCHEZ, A., CALVO, A., DOMÍNGUEZ-BALLESTEROS, E., ORDOÑO, J. y GARCÍA COLLADO, M. I. 2016 Stones in Motion: Cost units to understand flint procurement strategies during the Upper Palaeolithic in the south-western Pyrenees using GIS. Journal of Lithic Studies, 3.
  • ROFES, J., GARCÍA-IBAIBARRIAGA, N., MURELAGA, X., ARRIZABALAGA, A., IRIARTE, M.-J., CUENCA-BESCÓS, G. y VILLALUENGA, A. 2012 The southwesternmost record of Sicista (Mammalia; Dipodidae) in Eurasia, with a review of the palaeogeography and palaeoecology of the genus in Europe. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 348–349: 67-73.
  • RUIZ URRESTARAZU, E. 1989 La región: un debate permanente. Lurralde, 12: 117125.
  • RUIZ URRESTARAZU, E. 1996 Mapas. Divisiones administrativas, municipios y comarcas, comunas y cantones El relieve: 8-11. Bilbao.
  • RUIZ URRESTARAZU, E. 1998 La rótula vasca El relieve: 130-131. Bilbao.
  • SANZ HERRÁIZ, C. 1980 Significado de la región natural en la actualidad La Región y la Geografía española: 35-51. Asociación de Geógrafos Españoles. Valladolid.
  • SAUVET, G., FORTEA PÉREZ, J., FRITZ, C. y TOSELLO, G. 2008 Cronica de los intercambios entre los grupos humanos paleolitico. La contribucion del arte para el periodo 20 000 12 000 anos BP. Zephyrus, LXI(enero-junio): 33-59.
  • SOLÉ SABARÍS, L. 1984 Sobre el concepto de Región Geográfica y su evolución. Didáctica Geográfica, 10-11: 3-72.
  • TARRIÑO, A. 2000 Estudio de la procedencia de los sílex recuperados en el yacimiento de Labeko Koba (Arrasate, País Vasco). En: A. Arrizabalaga y J. Altuna (Eds.), Labeko Koba (País Vasco): Hienas y Humanos en los albores del Paleolítico superior: 345-354. Munibe
  • TARRIÑO, A. 2006 El sílex en la cuenca vasco-cantábrica y Pirineo navarro: caracterización y su aprovechamiento en la Prehistoria. Ministerio de Educación y Cultura. Madrid
  • TARRIÑO, A., CAVA, A. y BARANDIARÁN, I. 2013 Recursos líticos en las industrias del Solutrense Cantábrico : El caso de Altamira (Cantabria, España). Revue Archéologique du Centre de la France 21: 261-272.
  • TARRIÑO, A. y ELORRIETA, I. 2013 La explotación de los recursos abióticos durante el Gravetiense cantábrico. Primeros datos sobre el Pirineo occidental y la cuenca vasco-cantábrica. En: C. de las Heras, J. A. Lasheras, A. Arrizabalaga y M. de la Rasilla (Eds.), Pensando el Gravetiense: Nuevos datos para la región cantábrica en su contexto peninsular y pirenáico: 330-347. Ministerio de Educación y Cultura. Madrid.
  • TARRIÑO, A., ELORRIETA, I. y GARCÍA-ROJAS, M. 2015 Flint as raw material in prehistoric times: Cantabrian Mountain and Western Pyrenees data. Quaternary International, 364: 94-108.
  • VILA VALENTI, J. 1980 El concepto de región La Región y la Geografía española: 13-34. Asociación de Geógrafos Españoles. Valladolid.