"i" edo adikzio baten anatomia

  1. Fernández Fernández, Beatriz
Revista:
Gogoa: Euskal Herriko Unibersitateko hizkuntza, ezagutza, komunikazio eta ekintzari buruzko aldizkaria

ISSN: 1577-9424

Año de publicación: 2014

Número: 12-13

Páginas: 27-71

Tipo: Artículo

Otras publicaciones en: Gogoa: Euskal Herriko Unibersitateko hizkuntza, ezagutza, komunikazio eta ekintzari buruzko aldizkaria

Resumen

This paper is devoted to "i", the Basque dative case marker. In part I, the paper aims at presenting a general approach to the locus of syntactic variation within Universal Grammar (sections 1.1 to 1.3). After an excursus on the use of minorized languages in science (1.4), a discussion on parameters is provided. In (1.5), the notion of macroparameter from the 80's is critically discussed mainly but not only the lines of Newmeyer (2005). The last section (1.6) supports to focus on microparameters, along the lines of Kayne (2000, 2005), as the right way to properly understand and explain variation. Part II provides an analysis of the main properties of Basque datives (sections 2.1 and 2.2). Sections 2.3 and 2.4 are devoted to the nature of Basque inflectional morpheme "(k)i", interpreted as an applicative morpheme which 'applies' dative object arguments to the structure. Finally, microcomparative analyses on Basque Differential Object Marking and Dative Displacement are presented in sections (2.6) and (2.7) respectively.

Referencias bibliográficas

  • Aissen, Judith (2003), «Differential object marking: Iconicity vs. Economy.» Natural Language and Linguistic Theory 21, 435-483.
  • Albizu, Pablo (1998), «Generalized Person-Case Constraint: A Case for a Syntax-Driven Inflectional Morphology.» In Myriam Uribe-Etxebarria eta Amaia Mendikoetxea (arg.), Theoretical Issues on the Morphology-Syntax Interface. ‘Julio Urkixo’ Euskal Filologi Mintegiaren Urtekariaren Gehigarriak (ASJU) XL. Donostia / Bilbo: Gipuzkoako Foru Aldundia / UPV/EHU, 1-33.
  • Albizu, Pablo (2001), «Datibo sintagmen izaera sintaktikoaren inguruan: eztabaidarako oinarrizko zenbait datu.» In Beatriz Fernández eta Pablo Albizu (arg.), Kasu eta Komunztaduraren gainean. On Case and Agreement. Bilbo: UPV/EHUko Argitalpen Zerbitzua, 49-69.
  • Albizu, Pablo eta Beatriz Fernández (2006), «Licit and illicit ERG-DAT pairings.» In Beatriz Fernández eta Itziar Laka (arg.), Andolin gogoan. Essays in honour of Professor Eguzkitza. Bilbo: UPV/EHUko Argitalpen Zerbitzua, 69-96.
  • Altube, Severo (1929/1975), Erderismos. Bilbo: Indauchu Argitaletxea.
  • Aresti, Gabriel (c. 1970), «Zoroaren uzta. Lehen partea: Axularren aditza Gabriel Arestik bildua.» eskuizkribua.
  • Aresti, Gabriel (1972), «Flexiones verbales empleadas por Leizarraga de Briscous, en sus traducciones vascas de 1571.» FLV IV-11, 157-194.
  • Ariztimuño, Borja (2013), «Lazarragaren eskuizkribuko adizki batzuez (euskal aditz jokoaren kronologia erlatibo baterantz).» In Ricardo Gómez eta Maria Jose Ezeizabarrena (arg.), Eridenen du zerzaz kontenta. Sailkideen omenaldia Henrike Knörr irakasleari (1947-2008). Bilbo: UPV/EHUko Argitalpen Zerbitzua. [argitaratzear]
  • Arregi, Eurídice (2003a), «On Dative Alternations in Basque.» eskuizkribua, UPV/EHU.
  • Arregi, Eurídice (2003b), On Possessor Raising effects in Basque.» eskuizkribua, UPV/EHU.
  • Arregi, Eurídice eta Javier Ormazabal (2003), «Aditz ditrantsitiboen barne-egitura.» In Jose Mari Makazaga eta Bernard Oyharçabal (arg.), Euskal gramatikari buruzko eta literaturari buruzko ikerketak XXI. mendearen atarian. Gramatika gaiak. Iker-14 (I). Bilbo: Euskaltzaindia, 119-136.
  • Arteatx, Iñigo, Xabier Artiagoitia eta Arantzazu Elordieta (arg.) (2008), Antisimetriaren hipotesia vs. buru parametroa: euskararen oinarrizko hitz hurrenkera ezbaian. Bilbo: UPV/EHU.
  • Artiagoitia, Xabier (2001), Hatsarreak eta parametroak lantzen. Gasteiz: Arabako Foru Aldundia.
  • Atxaga, Bernardo (1978), Etiopia. Pott Liburutegia.
  • Atxaga, Bernardo (1984), Sugeak txoriari begiratzen dionean. Donostia: Erein.
  • Baker, Mark (1988), Incorporation: A theory of grammatical function changing. Chicago: University of Chicago Press.
  • Baker, Mark (1996), The polysynthesis parameter. New York: Oxford University Press.
  • Baker, Mark (2001), The atoms of language. New York: Basic Books.
  • Baker, Mark (2008), «The macroparameter in a microparametric world». In Theresa Biberauer (arg.), The limits of syntactic variation. Amsterdam: John Benjamins, 351-374.
  • Barash, David P. eta Judith E. Lipton (2001), The myth of monogamy: Fidelity and infidelity in animals and people. W.H. Freeman & Co.[gaztelaniazko itzulpena: 2003. El mito de la monogamia: la fidelidad y la infidelidad en los animales y en las personas. Madrid: Siglo XXI.]
  • Benveniste, Émile (1966), «‘Être’ et ‘avoir’ dans leurs fonctions linguistiques.» Problèmes de linguistique générale. Gallimard, 187-207.
  • Boeckx, Cedric (2011), «Approaching parameters from below» In Cedric Boeckx eta Anna Maria di Sciullo (arg.), The Biolinguistic enterprise: New perspectives on the evolution and nature of the human language faculty. Oxford: Oxford University Press. [argitaratzear]
  • Bonaparte, Louis Lucien (1869), Le verbe basque en tableaux.[berrargitaraturik in Opera omnia vasconice (I): 221-242. Bilbo: Euskaltzaindia. 1991]
  • Borer, Hagit (1984), Parametric syntax: case studies in Semitic and Romance languages. Dordrecht: Foris.
  • Bossong, Georg (1991), «Differential object marking in Romance and beyond.» In Dieter Wanner eta Douglas A. Kibee (arg.), New analyses in Romance linguistics. Amsterdam / Philadelphia: John Benjamins, 143-170.
  • Bossong, Georg (1998), «Le marquage differential de l’object dans les langues d’Europe.» In Jack Feuillet (arg.), Actance et valence dans les langues d’Europe. Berlin/New York: Mouton de Gruyter, 193-258.
  • Cano, Harkaitz (2011), Twist. Zarautz: Susa.[gaztelaniazko itzulpena: 2013. Twist. Bartzelona: Seix Barral.]
  • Cortazar, Julio (1963), Rayuela. Madrid: Cátedra.
  • Chomsky, Noam (1981), Lectures on government and binding. Dordrecht: Foris.
  • Chomsky, Noam (1993), «A minimalist program for linguistic theory.» In Kenneth L. Hale eta Samuel J. Keyser (arg.), The view from Building 20: Essays in linguistics in honor of Sylvain Bromberger. Cambridge, MA: MIT Press, 1-52.
  • Chomsky, Noam (1995), The minimalist program. Cambridge (Mass.): The MIT Press.
  • Brown, Dee (2007), Bury My Heart at Wounded Knee. New York: Henry Holt and Company, LLC.[euskarazko itzulpena: 2003. Ehortzi ezazue ene bihotza Wounded Kneen. Iruñea: Txalaparta.]
  • Duguine, Maia (2010), Argumentu isilak eta hizkuntz aldakortasuna. Bilbo: Udako Euskal Unibertsitatea.
  • Elordieta, Arantzazu (2001), Verb Movement and Constituent Permutation in Basque. Utrecht: LOT.
  • Etxepare, Bernard (2012), Linguae Vasconum Primitiae. The First Fruits of the Basque Language, 1545. Reno, Nevada: Center for Basque Studies.
  • Etxepare, Ricardo (2003), «Valency and argument structure in the Baque Verb.» In José Ignacio Hualde eta Jon Ortiz de Urbina (arg.), A grammar of Basque. Berlin / New York: Mouton de Gruyter, 363-425.
  • Euskaltzaindia (1987), Euskal Gramatika. Lehen urratsak II. Bilbo: Euskaltzaindia.
  • Euskaltzaindia (1993), Euskal gramatika laburra: perpaus bakuna. Bilbo: Euskaltzaindia.
  • Fernandez, Beatriz (2001), «Absolutibo komunztaduradun ergatiboak, absolutibo komunztaduradun datiboak: Ergatiboaren Lekualdatzetik Datiboaren Lekualdatzera.» In Beatriz Fernández eta Pablo Albizu (arg.), On Case and Agreement. Kasu eta Komunztaduraren gainean. Bilbo: UPV/EHUko Argitalpen Zerbitzua, 87-112.
  • Fernandez, Beatriz (2004), «Gustatzen nau gustatzen dizu: Aditz laguntzaile eta komunztadura bitxiak perpaus ez-akusatiboetan.» In Beatriz Fernández eta Pablo Albizu (arg.), Euskal gramatika XXI. mendearen atarian: Arazo zaharrak, azterbide berriak. Gazteiz: Arabako Foru Aldundia, 89-112.
  • Fernández, Beatriz eta Marijose Ezeizabarrena (2003), «Itsasaldeko solezismoa, Datiboaren Lekualdatzearen argipean.» In Jesus Mari Makatzaga eta Beñat Oihartzabal (arg.), Euskal gramatikari eta literaturari buruzko ikerketak XXI. mendearen atarian. Gramatika gaiak. Iker 14-1. Bilbo: Euskaltzaindia, 255-278.
  • Fernández, Beatriz eta Jon Ortiz de Urbina (2007), Hizkuntzari itzulia 80 hizkuntzatan. Bilbo: Udako Euskal Unibertsitatea.
  • Fernández, Beatriz eta Jon Ortiz de Urbina (2010), Datiboa hiztegian. Bilbo: UPV/EHUko Argitalpen Zerbitzua.
  • Fernández, Beatriz eta Jon Ortiz de Urbina (2012), «Dative (first) complements in Basque.» In Ernestina Carrilho eta Beatriz Fernández (arg.), Journal of Portuguese Linguistics. 11-1, 83-98.
  • Fernández, Beatriz eta Milan Rezac (2010), «Datibo osagarri bitxiak eta Datiboaren Lekualdatzea: ari nai diyot eta kanta egin nazu bidegurutzean.» In Beatriz Fernández, Pablo Albizu eta Ricardo Etxepare (arg.), Euskara eta euskarak: aldakortasun sintaktikoa aztergai. ‘Julio Urkixo’ Euskal Filologi Mintegiaren Urtekariaren Gehigarriak (ASJU) LII. Bilbo: UPV/EHU, 113-149.
  • Fernández, Beatriz eta Milan Rezac (2013), «Differential object marking in Basque varieties.» In Beatriz Fernández eta Jon Ortiz de Urbina (arg.), Microparameters in the grammar of Basque. eskuizkribua, UPV/EHU eta Deustuko Unibertsitatea.
  • Fernández-Ordoñez, Inés (1999), «Leísmo, laísmo y loísmo.» In Ignacio Bosque eta Violeta Demonte (arg.), Gramática descriptiva de la lengua española I. Madrid: Espasa Calpe, 1317-1394.
  • Fisher, Helen (2004), Why we love. The nature and chemistry of romantic love. New York: St. Martin’s Griffin.
  • Goenaga, Patxi (1978), Gramatika bideetan. Donostia: Erein.
  • Gómez, Ricardo (1994), «Euskal aditz morfologia eta hitzordena: VSO-tik SOV-ra?» In Jean Orpustan (arg.), Colloque international de linguistique basque: Le basque parmi les autres langues: influences, comparaisons. Bordeaux & Baiona: Univ. de Bordeaux III & CNRS, 93-114.
  • Gómez, Ricardo eta Koldo Sainz (1995), «On the origin of the finite forms of the Basque verb». In José Ignacio Hualde, Joseba A. Lakarra eta Robert L. Trask (arg.), Towards a history of the Basque language. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins, 235-274.
  • Hualde, José Ignacio (2003), «Verbs. Finite forms.» In José Ignacio eta Jon Ortiz de Urbina (arg.), A grammar of Basque. Berlin/New York: Mouton de Gruyter, 205-246.
  • Irizar, Pedro de (1981), Contribución a la Dialectología de la Lengua Vasca, 2 ale, Donostia: Gipuzkoako Kutxa.
  • Irizar, Pedro de (1991), Morfología del Verbo Auxiliar Guipuzcoano, 2 ale, Bilbo: Euskaltzaindia.
  • Irizar, Pedro de (1992), Morfología del Verbo Auxiliar Alto Navarro Septentrional, Iruñea: Euskaltzaindia eta Nafarroako Gobernua.
  • Irizar, Pedro de (1997), Morfología del Verbo Auxiliar Labortano, Iruñea: Euskaltzaindia eta EHU/UPV.
  • Irizar, Pedro de (1999), Morfología del Verbo Auxiliar Bajo Navarro Occidental, Iruñea: Euskaltzaindia & EHU/UPV.
  • Kayne, Richard S. (1993), «Toward a modular theory of auxiliary selection». Studia Linguistica. 47 (1), 3-31.
  • Kayne, Richard S. (2000), Parameters and Universals. New York: Oxford University Press.
  • Kayne, Richard S. (2005), «Some notes on comparative syntax, with special reference to English and French». In Guglielmo Cinque eta Richard S. Kayne (arg.), The Oxford Handbook of Comparative Syntax. New York: Oxford University Press, 3-69.
  • Lafitte, Pierre (1944), Grammaire Basque (Navarro-Labourdin Littèraire). Donostia: Elkar, 1979.
  • Lafon, René (1944), Le système du verbe basque au XVIe siècle. Bordeau: Editions Delmas 2 vol.[berrargitaraturik in Donostia: Elkar, 1980]
  • Laka, Itziar (1993), «The structure of inflection: A case study in X0 syntax». In Jose Ignacio Hualde eta Jon Ortiz de Urbina (arg.), Generative Studies in Basque Linguistics. Amsterdam / Philadelphia: John Benjamins Publishing Co., 21-70.
  • Laka, Itziar (1996), A Brief Grammar of Euskara, the Basque Language. [Interneten eskuragarri: http://www.ehu.es/grammar]
  • Lazard, Gilbert (2001), «Le marquage différential de l´object.» In Zwei Teilbande, Martin Haspelmath, Ekkehard Köning, Wulf Oesterreicher & Wolfgang Raible (arg.), Language Typology and Language Universals. An International Handbook. 2 vol. Berlin / New York: Mouton de Gruyter, 873-885.
  • Lightfoot, David (1999), The development of language: Acquisition, change and evolution. Oxford: Blackwell.
  • McFadden, Thomas (2007), «Auxiliary selection». Language and Linguistics Compass. vol 1, 6, 571-769.
  • Mendelson, Edward (arg.) (2008), The Complete Works of W.H. Auden: Prose. Volume II. 1939-1948 Princeton University Press.
  • Mitxelena, Koldo (1960), «Gipuzcoano y vasco». In Joseba Andoni Lakarra eta Iñigo Ruiz Arzalluz (arg.), (2011) Luís Michelena. Obras Completas. VII. Fonética y Fonología, Morfosintaxis y Dialectología, 697-700.
  • Mitxelena, Koldo eta Ibon Sarasola (1989-2005), Diccionario General Vasco. Orotariko Euskal Hiztegia. Bilbo: Euskaltzaindia.
  • Montoya, Estibaliz (1998), «Objektu bikoitzeko egiturak euskaraz.» eskuizkribua, UPV/EHU.
  • Mounole, Céline (2008), «Evolution of the transitive verbs in Basque and apparition of datively marked patients.» In Gilles Authier eta Katharina Haude (arg.), Ergativity and Voice, Berlin / New York: Mouton de Gruyter, 355-379.
  • Mounole, Céline (2011), Le verbe basque ancien: étude philologique et diachronique. doktore tesia, UPV/EHU eta Michel de Montaigne - Bordeaux III.
  • Newmeyer, Frederick J. (2004), «Against a parameter-setting approach to language variation». In Pierre Pica, Johan Rooryck eta J. van Craenenbroek (arg.), Language Variation Yearbook. vol. 4. Amsterdam: John Benjamins, 181-234.
  • Newmeyer, Frederick J. (2005), Possible and probable languages. A generative perspective on Linguistic Typology. Oxford University Press.
  • Newmeyer, Frederick J. (2006), «A rejoinder to ‘On the role of parameters in Universal Grammar: A reply to Newmeyer’ by Ian Roberts and Anders Holmberg». [Interneten eskuragarri: http:// ling.auf.net/ lingBuzz/000248]
  • Odria, Ane (2012), What lies behind differential Object Marking: a Basque dialect survey. master tesia, UPV/EHU. In Pello Salaburu, Patxi Goenaga eta Ibon Sarasola (arg.), Sareko Euskal Gramatika [Interneten eskuragarri: http://www.ehu.es/seg/_media/morf/5/2/1/9/sak/aneodriatesia.pdf]
  • Oihartzabal, Beñat (2007a), «Argument Structure Building: Applicative Heads in Basque.» Workshop on Argument Structure and Syntactic Relations, 2007/05/23-25. eskuorriak, CNRS-IKER UMR 5478.
  • Oihartzabal, Beñat (2007b), Basque ditransitives. eskuizkribua, CNRS-IKER UMR 5478.
  • Ortiz de Urbina, Jon (1989), Parameters in the grammar of Basque. Dordrecht: Foris.
  • Pinker, Steven (2010), Hizkuntza-sena. ZIO bilduma. Bilbo: UPV/EHUko Argitalpen Zerbitzua
  • Pylkkänen, Lyna (2008), Introducing arguments. Cambridge (Mass.): MIT.
  • Rebuschi, Georgés (1984), Structure de l’énoncé en basque. Paris: SELAF.
  • Rezac, Milan (2006), Agreement displacement in Basque. eskuizkribua, UPV/EHU. [Interneten eskuragarri: http://www.umr7023.cnrs.fr/spip.php?article675].
  • Rezac, Milan (2008a), «The syntax of eccentric agreement: The Person Case Constraint and Absolutive Displacement in Basque.» Natural Language and Linguistic Theory 26, 61-106.
  • Rezac, Milan (2008b), «The forms of dative displacement: from Basauri to Itelmen». In Xabier Artiagoitia eta Joseba A. Lakarra (arg.), Gramatika jaietan: Patxi Goenagaren omenez. ‘Julio Urkixo’ Euskal Filologi Mintegiaren Urtekariaren Gehigarriak (ASJU) LII. Bilbo: UPV/EHU, 709-724.
  • Rezac, Milan eta Beatriz Fernández (2013), «Dative Displacement in Basque.» In Beatriz Fernández eta Ricardo Etxepare (arg.), Variation in datives: A micro-comparative perspective. New York: Oxford University Press, 256-282.
  • Rizzi, Luigi (1982), Issues in Italian syntax. Dordrecht: Foris.
  • Roberts, Ian eta Anders Holmberg (2005), «On the role of parameters in Universal Grammar: A reply to Newmeyer». In H. Broekhuis, N. Corver, M. Huybregts, U. Kleinhenz eta J. Koster (arg.), Organizing grammar: Linguistic studies in honor of Henk van Riemsdijk. Berlin: Mouton de Gruyter, 538-553.
  • Roberts, Ian eta Anders Holmberg (2010), «Introduction: parameters in minimalist theory». In Theresa Biberauer, Anders Holmberg, Ian Roberts eta Michelle Sheehan (arg.), Parametric variation: Null subjects in Minimalist Theory. Cambridge University Press, 1-57.
  • Salaburu, Pello, Patxi Goenaga eta Ibon Sarasola (arg.) (2011-), Sareko Euskal Gramatika. UPV/EHUko Euskara Institutua. [Interneten eskuragarri: http://www.ehu.es/seg]
  • Sarasola, Ibon (1997), Euskararen ajeak. Zarautz: Alberdania.
  • Sarasola, Ibon, Pello Salaburu, Josu Landa eta Josu Zabaleta (2007), Ereduzko prosa gaur [Interneten eskuragarri: http://www.ehu.es/euskara-orria/euskara/ereduzkoa]
  • Sarasola, Ibon, Pello Salaburu eta Josu Landa (2013), Egungo testuen corpusa [Interneten eskuragarri: http://www.ehu.es/etc/]
  • Silverstein, Michael (1976), «Hierarchy of features and ergativity.» Robert M.W. Dixon (arg.), Grammatical categories in Australian languages. Linguistic Series 22, Canberra: Australian Institute of Aboriginal Studies, 112-171.
  • Schuchardt, Hugo (1893), «Sobre la formación de las flexiones de relación del verbo vasco». [1972. Boletín de la Real Sociedad Vascongada de los Amigos del País 28, 217-337].
  • Summer Institute of Linguistics (SIL) (arg.) (2013), Ethnologue. Languages of the World. [Interneten eskuragarri: www.ethnologue.com]
  • Trask, Robert L. (1977), «Historical syntax and Basque verbal morphology: Two hypothesis». In W.A. Douglass Jr., R.W. Etulain & W.H. Jacobsen (arg.), Anglo-American Contributions to Bosque Studies: Essays in Honor of Jon Bilbao. Desert Research Institute Publications on the Social Sciences, no 13, 203-217.
  • Trask, Robert L. (1981), «Basque Verbal Morphology». In Euskalarien Nazioarteko Jardunaldiak. Iker 1. Bilbo: Euskaltzaindia, 285-304.
  • Trask, Robert L. (1995), «On the history of the non-finite forms in Basque.» In José Ignacio Hualde, Joseba Andoni Lakarra eta Robert L. Trask (arg.), Towards a history of the Basque language. Amsterdam / Philadelphia: John Benjamins, 207-234.
  • Wilde, Oscar (1895), The importance of being earnest. A trivial comedy for serious people. London.
  • Zuazo, Koldo (1997), «Oiartzungo hizkeraren kokagunea.» FLV 39, 76, 397-425.
  • Zuazo, Koldo (1998), «Nafarroako euskal hizkerak». In Iñaki Camino (arg.), Nafarroako hizkerak. Nafarroako Euskal Dialektologiako Jardualdietako Agiriak. Bilbo: UEU, 1-21.
  • Zuazo, Koldo (1999), «Baigorriko euskara kokatzeari buruz.» Lapurdum, 4, 247-277.
  • Zuazo, Koldo (2000), Euskararen sendabelarrak. Zarautz: Alberdania.
  • Zuazo, Koldo (2003), Euskalkiak, herriaren lekukoak. Donostia: Elkar.